Neste 5 de setembro conmemórase o Día Mundial do Mieloma Múltiple (MM), o segundo cancro do sangue máis frecuente, producido polo crecemento anómalo das células plasmáticas da médula, e que en Ourense afecta a máis dun centenar de pacientes, seguidos polo Servizo de Hematoloxía e Hematoterapia, do Hospital Universitario de Ourense, que oferta unha atención integral ao proceso diagnóstico e tratamento.
As células plasmáticas da médula forman parte do sistema inmunolóxico -ou de defensa fronte as infeccións- polo que o seu aumento altera o seu funcionamento, afectando a todo o organismo, especialmente a nivel óseo; distorsiona o mecanismo de “renovación” e causa anemia -polo descenso dos glóbulos vermellos- aumentando o risco de infeccións, poidendo causar tamén insuficiencia ou fallo renal.
“Podemos atopar, dependendo dos órganos que estean afectados, a anemia ou baixa en hemoglobina, cansazo, fatiga, dores nos ósos ou hinchazón. Todos estes síntomas poden ser sinais de que pode haber unha proteína anormal, e levar ao diagnóstico do mieloma múltiple. Adicionalmente, os pacientes poden experimentar náuseas, estreñimento, perda do apetito, confusión, infeccións, perda de peso involuntaria, sede, debilidade e necesidade de ouriñar con frecuencia. Aínda así, é necesario comprender que, ao principio, o mieloma múltiple non necesariamente presenta signos físicos.
Non se coñece exactamente a causa desta enfermidade, a exposición a tóxicos e radioterapia parecen favorecela e aínda que existen familias nas que inciden varios casos non é unha enfermidade hereditaria”, explican dende a Área Sanitaria de Ourense, Verín e O Barco.
Cando a enfermidade se detecta nunha etapa inicial, adoita non necesitar tratamento de inmediato, pero si se realiza seguimento para medir a progresión da enfermidade. Noutros casos, o tratamento inicia con medicamentos para aliviar os síntomas, controlar as complicacións e atrasar o crecemento destas células. En casos máis específicos, pódese necesitar terapia dirixida, inmunoterapia, transplante de medula ósea de tipo autólogo, terapias de CAR-T e anticorpos biospecíficos.
Esforzo colectivo nos tratamentos
Os hematólogos determinan cal é o réxime de tratamento máis efectivo para cada paciente, tomándose en consideración distintas cousas, como a condición do paciente, comorbilidades, envolvemento dos órganos, a presenza de enfermidades renais que preveña o uso de certos axentes, polo que non é o mesmo tratamento para todos os pacientes.
En Ourense diagnostícanse anualmente entre oito e doce casos, unha incidencia un pouco superior á media debido á maior porcentaxe de persoas maiores de 65 anos, grupo de idade onde ten maior afectación.
Pese a que a día de hoxe aínda non existe unha cura definitiva para o Mieloma, o avance dos tratamentos permite contar con alternativas terapéuticas que garanten, en moitos casos, unhas expectativas de supervivencia acordes coa esperanza de vida.
O tratamento vai dirixido a destruír estas células plasmáticas tumorales e nos últimos 25 anos sucedéronse novos fármacos, con mecanismos de acción distintos, máis específicos que a quimioterapia que era o único que tiñamos no século pasado e que supuxo un incremento significativo na esperanza de vida destes pacientes.
Descoñécese aínda o impacto na supervivencia das últimas novidades terapéuticas cando as empreguemos en fases máis temperás da enfermidade. En especial, a terapia inmune celular, incorporada durante este último ano á nosa práctica asistencial, fóra de ensaios clínicos, e que está a conseguir respostas de alta calidade nunha alta porcentaxe de pacientes nos que xa se esgotaron as liñas de tratamento das que ata o de agora disponiamos.
É un reto aínda por resolver o tratamento de pacientes que son diagnosticados en idades máis temperás e aqueles que presentan alteracións moleculares de alto risco nestas células plasmáticas tumorales, que supoñen un 15-20% de pacientes, e nos que a enfermidade aínda mingua a súa esperanza de vida.
Con todo, en pacientes diagnosticados por encima dos 70 anos, que son o maior número de pacientes, si son bos respondedores, dispoñemos xa de varias liñas de tratamento que nos permiten conseguir respostas moi prolongadas da enfermidade. Nestes pacientes conseguimos, xa na actualidade, controlar a enfermidade, de tal maneira, que non condicione a súa esperanza nin a súa calidade de vida.
Vídeo cedido.
