Antonio Castro Voces, historiador valdeorrés de pro falecido hai apenas catro meses, foi unha persoa moi querida. Non só pola súa capacidade intelectual e o seu nivel profesional con numerosísimos traballos literarios, de investigación e mesmo sociais, senón pola súa calidade humana, pola seu optimismo e altruísmo. E así quedaba patente na tarde deste xoves 16 de maio, víspera do Día das Letras Galegas, no acto celebrado na Casa Grande de Viloira (O Barco), mediante o cal o Instituto de Estudos Valdeorreses, do cal era Membro de Mérito, o proclamaba “Valdeorrés Ilustre”.
“A tenor do art.11, parágrafo 2°, que di: “os membros de mérito xa finado, pasarán directamente a formar parte do cadro Valdeorreses Ilustres”; circunstancia que se dá na persoa de Antonio Castro Voces, é norma da nosa asociación organizar un acto académico solemne de proclamación como Valdeorrés Ilustre daqueles Membros de Mérito que falezan”, en palabras do presidente Aurelio Blanco, encargado de presentar o acto ao que acudía numeroso público, moita xente vencellada ao propio IEV, pero tamén veciños de Quereño (Rubiá) de onde era natural o homenaxeado, alcaldes da contorna como o do Barco, Vilamartín, Carballeda ou Puente de Domingo Flórez, familiares e amigos que asistían emocionados ao acto.
O secretario do IEV, José Antonio Blanco Novo, era o encargado de ler a acta da sesión extraordinaria do 18 de abril na que a xunta directiva do instituto tomaba “o acordo de renderlle homenaxe na sede do Instituto de Estudos Valdeorreses; no mesmo salón no que impartiu conferencias e presentou a maioría dos libros da súa autoría”, sendo o investigador do CESIC, Isidro García Tato, natural de Viladequinta (Carballeda) e tamén membro do IEV o encargado de impartir o laudatio sobre Castro Voces.
“Amigo Toño, Valdeorras e Galicia teñen unha débeda impagable contigo. Eres a pedra clave que suxeita o marabilloso arco historiográfico da nosa bendita terra e sei que dende o estado consumado definitivo no que te atopas, con todos os bos e sabios amigos que te precederon, seguirás intercediendo para conseguir unha terra valdeorresa modélica para todos nós”. Con estas palabras remataba un emocionado Isidro a súa intervención, na que fixo un repaso pola vida do seu amigo e compañeiro de xuventude, Antonio, co que compartíu o ilustre título de Membro de Mérito “el letra A e eu letra D”, dende que se coñeceron hai 50 anos “nos dous mellores sitios nos que se coñece ás persoas, no xogo e na mesa”, primeiro xogando ao fútbol co equipo de Sobradelo contra o de Éntoma, unha efeméride que celebraban o ano pasado cun xantar no Mesón Museo; e despois no restaurante onde ceaban”.
A nivel profesional, carreira que seguíu ao longo dos anos, García Tato dividiu a súa intervención en tres apartados: a actividade de Toño á fronte da Sección de Historia no IEV durante 16 anos; e a actividade publicista, salientando as súas máis importantes obras tanto libros como arquivos; rematando cunha referencia á súa obra inédita Valdeorras Pueblo a Pueblo onde se fai unha síntese dos 161 pobos dos 9 concellos de Valdeorras incluídos os 7 desaparecidos. Unha obra moi voluminosa que o propio García Tato se comprometeu a revisar, corrixir e actualizar. A ese respecto, o alcalde do Barco, Alfredo García, comprometeuse a “editar o libro cando ti o corrixas”.
García Tato tamén asegurou que no tempo que Toño estivo á fronte da Sección de Historia e Antropoloxía, “o IEV acadou unha época de ouro que non vai ser doado que se volva repetir, dado que nela puxéronse os cimentos sólidos para a construción dunha historia seria, cabal e ben documentada da comarca de Valdeorras”.
O acto remataba entre aplausos co presidente do IEV entregando ao sobriño de Castro Voces, Brais Guitián, o diploma acreditativo de “Valdeorrés Ilustre”. Brais, pola súa banda, daba as grazas a todos os presentes, tendo palabras de cariño e lembranza para o seu tío e tamén para os seus pais e avós.
Fotos e vídeos: Mónica G. Bellver.