Nas representacións animais do Entroido nas catro provincias galegas centra o seu novo libro o investigador vianés Carlos Xabier Ares Pérez. Ao longo de 170 páxinas, percorre ata 17 figuras animais vinculadas a esta celebración, comezando polo Boi, seguindo polo burro e o cabalo, pasando ademais polo galo, a mula e o oso, entre outros, ata rematar vaca. Todos eles son estudados polo miúdo como elementos individuais e tamén como membros dos colectivos dos que forman parte. Este volume, que leva por título O animalario do Entroido galego. Mito e tradición (Ab Origine, 2024), presentarse o vindeiro 31 de xaneiro ás 19:30h. na Librería Eixo de Ourense.
“Estudando a festa e todo o seu inmenso elenco de actores, observei que en moitos lugares da comunidade galega os animais ocupan unha parte moi importante en canto ao número, feito polo que cabía preguntarse cal é o motivo desta presenza tan masiva. A resposta funa atopando ao ilos clasificando en función dos seus significados e os motivos polos que están presentes. Indo cara atrás no tempo, un pode atopar nexos de unión en canto ao seu papel, tomando como referencia a mitoloxía, a historia, gravados rupestres e como non, as lendas e contos que nos chegaron a través da tradición oral, recollidos en diferentes partes do mundo, posto que o entroido é unha festa global. Todo isto plantéxoo mediante hipóteses que vou evidenciando, ata dar cos que para min son os motivos que xustifican a presenza de todos estos animais”, explica Carlos Xabier Ares.
No libro tamén pode comprobarse como, en xeral, “a provincia de Ourense é a máis rica en canto ao número de representacións animais e de máscaras que aparecen no Entroido, posto que en case cada aldea se celebra ou celebrou esta festa. O oriente ourensán acubilla moitos dos animais que en xeral temos en toda Galicia, aparecendo numerosos tipos de bois no concello de A Veiga; carneiros, ovellas, osos e touros nas aldeas de O Bolo; porcos, mulas e galos en Viana; touros e burros pola Gudiña; touros tamén en Vilariño de Conso; vacas, touros e incluso un minotauro por Valdeorras e xa no macizo central osos, mulas e bois. A todos estos hai que engadir a sardiña como fin de festa. En definitiva, no oriente temos animais que teñen que ver co ciclo da terra (agricultura), coa gandeiría e co renacer do tempo como os osos que anuncian a fin da invernía, sendo a singularidade máis representativa a presenza do gando vacún, superior en número ao resto dos lugares de Galicia”, asegura este investigador vianés.
O libro ábrese cun limiar de Ana Durán Penabad, secretaria da Sociedade Antropolóxica Galega, e inclúe tamén referencias históricas, tradicionais e mitolóxicas, ademais de abordar os elementos animais nas máscaras e achegar un bestiarium.
O autor
Carlos X. Ares é graduado social, investigador social, escritor e está formado en Antropoloxía Social e Cultural, Etnografía, Patrimonio Inmaterial e Etnoarqueoloxía. É membro da Sociedade Antropolóxica Galega, do Colectivo Lusófono Internacional O Mundo Fala Galego e do Movemento Cultural Ourensán Nós a Xente do Redor. Estudoso e divulgador da historia, do patrimonio e da cultura de Galiza, centrando o seu traballo de investigación na etnografía, con especial referencia ao entroido e ás tradicións do patrimonio inmaterial.
Neste eido ten publicados traballos en anuarios e revistas especializadas como Revista Entroido en Galicia, Fol de Veleno. Anuario de Antropoloxía e Historia de Galiza, Ferrol Análisis, Mazarelos, Saudade, Cadernos da SAGA, Xurdimento, Lúa Nova, Romaría Etnográfica Raigame e Nós a Xente do Redor. É colaborador do Periódico O SIL e fundador da revista O Estatuto na USC e membro dun equipo de investigación etno-histórica en colaboración coa Universidade de Vigo.
Gañador do XXIII Premio Vicente Risco de Ciencias Sociais (2019), coa monografía Festividades de Inverno na provincia de Ourense: máscaras, personaxes e rituais. É autor de Ilustres e coautor de Achegas ao Patrimonio Inmaterial Galego. Foi condecorado coa Androlla de Ouro polo Concello de Viana do Bolo, en recoñecemento pola posta en valor do Entroido local.
