En plena comarca de Valdeorras, a localidade bolesa das Ermitas é terra de viño, de aceite e sobre todo de améndoas. A gran cantidade de amendoeiras que existían e seguen existindo nesta aldea bañada polo río Bibei, fixo do doce que se fai co seu froito, os “Amendoados”, o postre típico nas festas.
“A xente facíaos nas casas na Semana Santa e nas festas como o Rosario ou o San Roque”, conta Antonio Rey (Totó) veciño das Ermitas que segue facendo este doce, pero cunha receita especial que marca a diferenza. “A miña nai igual facía 400 polo San Roque e gardábaos nunha arca e cando viñan os veciños de San Miguel de Bidueira, de Portomourisco ou Seadur, íanos buscar pero estaban baixo chave”, lembra entre risas, asegurando que a elaboración deste doce foise estendendo por outros pobos da bisbarra como Santa Cruz que dende hai uns anos celebra unha festa no verán, pero “non ten nada que ver co amendoado das Ermitas”, asegura Antonio.
A receita dos “Amendoados” vén de moi atrás pero, a que el segue facendo polo Rosario (este ano fixo 400 e levou un barreño cheo á festa para todos os veciños) ten dous ingredientes distintos: a reladura de laranxa e Anís del Mono. “Antigamente nas aldeas non había anís e facíano con augardente polo que lle tiñan que botar máis azucre e iso facía que o amendoado non saíse ben ao final porque a cantidade exacta son 750 gramos de azucre por 1 kg de améndoa Marcona cruda”.
A elaboración é relativamente sinxela seguindo correctamente a receita pero para chear a ela, a base que é a améndoa, pasa por un laborioso proceso que comeza na árbore. “Se non cae por si soa da amendoeira hai que darlle cunha vara, recollela no chan e se ten cáscara verde quitarlla antes de poñer a améndoa a secar coma se fosen castañas. Despois gárdanse e vanse abrindo unha a unha para sacarlle o carón de fóra, métense en auga ata que ferva para poder pelalas e unha vez que se lle quita a pel marrón vólvense secar para xa proceder a moelas cun muíño metálico especial que o que saca é filamentos de améndoa que é o bonito do amendoado”, explica Antonio.
Con respecto á receita de Antonio Rey para 1 kg de améndoas, comeza coa colocación dos filamentos nun recipiente e por riba os 750 gramos de azucre, 7 ovos medianos ou 6 grandes “se son caseiros mellor”, puntualiza Antonio, medio vaso de Anís del Mono e a reladura dunha laranxa “a metade co relador un pouco groso e a outra máis fino”. Unha vez postos todos os ingredientes amásase ata conseguir unha masa homoxénea e fanse porcións un pouco máis grandes que as croquetas coa axuda dun garfo, poñéndoas sobre as obleas previamente cortadas, seguido unha guía para que sexan todas iguais.
“Unha vez que as temos poñémolas nunha bandexa de lata e métense no forno de cociña de leña, sen tempo determinado porque a temperatura non é constante polo que hai que ir mirando ata que estén ben doradiños tendo coidado de que non se queimen. Despois sácanse e póñense enriba dunha superficie de mármore durante 3 horas para que enfrien e poder apilalos e gardalos, se pode ser nun barreño de plástico”, explica Antonio, recomendando esperar polo menos 24 horas antes de comelos “para que se noten ben todos os ingredientes”, di, advertido de que non debe levar “ningún outro que non sexan os indicados e se se quere facer máis cantidade, para 2 kg de améndoa poñer o dobre de todo”.
O resultado é un exquisito doce que Antonio reparte, non só entre os veciños o día da festa senón tamén entre familiares e amigos. “Antes cando había bares poñíanos coas copas de licor café pero agora unicamente os sigo facendo eu outra veciña que os fai para vender o Venres Santo”.
Fotos: Carlos G. Hervella e cedidas.
